เงินปันผล คือ
เงินปันผลคืออะไรและดีอย่างไรในการลงทุน
เงินปันผลคือ การแบ่งผลกำไรจากการดำเนินงานของบริษัท เพื่อเป็นผลตอบแทนให้แก่ผู้ถือหุ้น ซึ่งคำนวณตามสัดส่วนของจำนวนหุ้นที่แต่ละคนถืออยู่หรือส่งใช้เงินไปแล้วในหุ้นนั้นๆ ซึ่งกิจการสามารถจ่ายเงินปันผลได้ 5 ลักษณะด้วยกัน คือ
- จ่ายเป็นเงินสด
- จ่ายเป็นทรัพย์สินอื่น
- จ่ายเป็นเอกสารแสดงหนี้สินของบริษัท
- จ่ายเป็นหุ้นปันผล
- จ่ายในลักษณะการคืนทุนให้กับผู้ถือหุ้น
ซึ่งการจ่ายปันผลในรายการข้างต้นที่ 1 – 3 นั้นจะทำให้ทรัพย์สินรวมของกิจการ และส่วนของเจ้ของในงบดุลลดลง ส่วนในรายการที่ 4 จะไม่ทำให้สินทรัพย์รวมของกิจการและส่วนของเจ้าของในงบดุลลดลง เพราะเป็นเพียงการโอนกำไรสะสมไปยังบัญชีผู้ถือหุ้น ทางเลือกในการจ่ายปันผลนั้นผู้บริหารบริษัทจะต้องคำนึงถึงข้อกำหนดทางกฎหมายที่กำหนดให้ธุรกิจจ่ายปันผลกับผู้ถือหุ้นด้วยวิธีใด และที่สำคัญกว่านั้นคือ ผู้บริหารจะต้องพิจารณาการจ่ายปันผลจากฐานะทางการเงิน สภาพคล่องของธุรกิจ และความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจด้วย
การจ่ายเงิน
หลักเกณฑ์ในการจ่ายเงินปันผล
หลักเกณฑ์ที่ใช้ในการจ่ายเงินปันผล ต้องจ่ายเงินปันผลจากกำไรที่แท้จริง ที่บริษัททำมาหาได้จากการดำเนินงานทางธุรกิจ ซึ่งจะจ่ายจากเงินทุนไม่ได้เพราะจะเท่ากับว่าเป็นการลดทุนของธุรกิจลง แต่ถ้าบริษัทขาดทุนอยู่ บริษัทต้องใช้ผลขาดทุนให้หมดไปเสียก่อนเมื่อส่วนขาดทุนหมดไปแล้วจึงแบ่งผลกำไรให้ ต้องได้รับมติของที่ประชุมแห่งผู้ถือหุ้น จึงจะประกาศจ่ายเงินปันผลได้แต่ถ้าบริษัทมีผลกำไรมากคณะกรรมการอาจมีมติจ่ายเงินปันผลก่อนถึงวาระปกติได้ มีชื่อเรียกว่า “เงินปันผลระหว่างกาล” ธุรกิจห้ามจ่ายเงินปันผลโดยไม่ได้รับอนุญาตจากที่ประชุมใหญ่ของบริษัท ซึ่งการประกาศจ่ายปันผลเป็นหน้าที่สำคัญของที่ประชุมใหญ่ในบริษัท
เงินปันผลระหว่างกาล (Interim Dividend) หมายถึงเงินปันผลที่บริษัทประกาศในระหว่างรอบระยะเวลาบัญชีปัจจุบันจากกำไรที่คาดว่าจะได้รับจากการดำเนินงานของบริษัท
วิธีการจ่ายเงินปันผล
การจ่ายเงินปันผลของบริษัทนั้น กฎหมายกำหนดให้บริษัทต้องทำการประกาศจ่าย ซึ่งอาจจะใช้วิธีการโฆษณาในหนังสือพิมพ์หรือสื่ออื่นๆ หรืออาจจะมีการส่งจดหมายแจ้งไปยังผู้เป็นหุ้นส่วนของบริษัทที่มีชื่ออยู่หรือส่งใช้เงินไปแล้วในหุ้นนั้นๆ โดยเงินปันผลค้างจ่ายนั้น ผู้ถือหุ้นไม่สามารถคิดดอกเบี้ยกับบริษัทได้
การคำนวณเงินปันผล
ตามข้อกำหนดของกฎหมายการจ่ายเงินปันผลให้หุ้นสามัญนั้น จะต้องจ่ายโดยยึดถืออัตราร้อยละของมูลค่าหุ้นที่ส่งใช้แล้วเป็นเกณฑ์โดยไม่คำนึงถึงส่วนเกินหรือส่วนลดมูลค่าของหุ้นในตอนขายหุ้นครั้งแรกถือเป็นส่วนลด หรือส่วนเกินเป็นการสมยอมในการจ่ายเงินระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย แต่สำหรับการจ่ายเงินปันผลหุ้นบุริมสิทธิอาจตกลงกันอย่างอื่นก็ได้
วิธีคิดเงินปันผลจ่าย
การคำนวณเงินปันผลจ่ายในกรณีบริษัทจดทะเบียนหุ้นสามัญประเภทเดียว บริษัทมีการประกาศจ่ายเงินปันผลในหลายลักษณะดังต่อไปนี้
- ประกาศจ่ายเงินปันผลเป็นจำนวนเงินต่อหุ้น
- ประกาศจ่ายเงินปันผลเป็นจำนวนเงินรวม
- ประกาศจ่ายเงินปันผลเป็นอัตราร้อยละ
การคำนวณเงินปันผลจ่ายในกรณีบริษัทมีหุ้นบุริมสิทธิและหุ้นสามัญ กรณีบริษัทจดทะเบียนออกขายหุ้นมากกว่า 1 ชนิดขึ้นไป กล่าวคือมีทั้งหุ้นบุริมสิทธิและหุ้นสามัญกฎหมายให้หุ้นบุริมสิทธิมีสิทธิมีสิทธิเหนือหุ้นสามัญในการได้รับเงินปันผลก่อนหุ้นสามัญ
ข้้นตอนการจ่ายเงินปันผล
ขั้นตอนเกี่ยวกับการจ่ายเงินปันผล หลังจากที่ประชุมผู้ถือหุ้นลงมติให้จ่ายเงินปันผลประจำปีแล้วคณะกรรมการของบริษัทต้องดำเนินการตามขั้นตอน ซึ่งประกอบด้วย 3 ขั้นตอนคือ
- การประกาศจ่ายเงินปันผล ในวันนี้ถือว่าบริษัทมีภาระผูกพันที่ต้องจ่ายเงินปันผลให้ผู้ถือหุ้น ทำให้บริษัทต้องกันกำไรสะสมส่วนหนึ่งออกมาตั้งไว้เป็นหนี้สินของบริษัทบันทึกบัญชี
- การปิดทะเบียนพักการโอนหุ้น ในช่วงนี้บริษัทจะไม่รับจดทะเบียนการเดินหุ้นให้แก่ผู้ถือหุ้น เพื่อจัดทำบัญชีผู้ถือหุ้นที่มีสิทธิรับเงินปันผลได้ถูกต้อง ในวันนี้จะไม่มีการบันทึกบัญชีใดๆ เป็นเพียงการพักและโอนหุ้นในสมุดทะเบียนรายชื่อ ผู้มีสิทธิรับเงินปันผลของบริษัทอาจมีการบันทึกในสมุดช่วยจำ
- การกำหนดวันจ่ายเงิน เป็นการกำหนดวันที่จ่ายเงินปันผล เวลา และ สถานที่จ่ายเงินปันผล โดยส่วนใหญ่จะจ่ายปันผลหลังจากประกาศจ่ายประมาณ 1 – 2 เดือน
การบันทึกบัญชีเงินปันผล
การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการจ่ายเงินปันผลจ่าย ที่มีการนิยมจ่ายปันผลกันสำหรับธุรกิจในรูปแบบของบริษัทมีดังนี้
- การจ่ายเป็นเงินสด จำนวนเงินสดที่กิจการมีอยู่ต้องเพียงพอกับการจ่ายเงินปันผล เพราะความน่าเชื่อถือจะมองถึงเงินสดที่มีอยู่ในกิจการด้วย
- การจ่ายเงินปันผลเป็นสินทรัพย์อื่น ส่วนมากจะเป็นหลักทรัพย์ลงทุนในความต้องการของตลาด
- การจ่ายเงินปันผลเป็นเอกสารแสดงหนี้สิน ใช้ในกรณีที่บริษัทมีกำไรสะสมมาก แต่มีเงินสดไม่พอที่จะจ่ายเงินปันผลในขณะเวลานั้น
- การจ่ายเงินปันผลในลักษณะการคืนทุนให้กับผู้ถือหุ้น ส่วนใหญ่จะเกิดในกิจการที่ดำเนินธุรกิจเกี่ยวกับสินทรัพย์สิ้นเปลืองเช่น ป่าไม้ เชื้อเพลิง น้ำมัน ในการจ่ายเงินปันผลจ่ายแต่ละครั้ง แบ่งเป็นการปันส่วนกำไรกับการจ่ายคืนทุนผู้ถือหุ้น
- การจ่ายเงินปันผลเป็นหุ้นปันผล เกิดขึ้นในกรณีที่บริษัทต้องการเก็บเงินสดเพื่อขยายกิจการหรือใช้ในการดำเนินงาน
