แมงภู่คำ – แมลงปีกแข็งสีทอง ผู้มากับความเชื่อและความหมายมงคล
แมงภู่คำ (หรือที่บางท้องถิ่นเรียกว่า “แมลงภู่ทอง”) เป็นแมลงปีกแข็งที่โดดเด่นด้วย ลำตัวสีทองแวววาว ซึ่งถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่ง ความโชคดี ความมั่งคั่ง และอำนาจวาสนา ตามความเชื่อของคนไทยและชาวล้านนา
? แมงภู่คำ คืออะไร?
แมงภู่คำเป็น แมลงที่จัดอยู่ในกลุ่มด้วงปีกแข็ง ลำตัวยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร มีจุดเด่นที่ไม่เหมือนใครคือ เกราะลำตัวสีทองอร่าม คล้ายโลหะ และในบางแสงอาจสะท้อนออกเป็นสีเขียวทอง ซึ่งทำให้ดูโดดเด่น สะดุดตาและ หายากในธรรมชาติ
ในทางชีววิทยา แมงภู่คำเป็นสัตว์จำพวก Coleoptera (ด้วง) และมักพบในแถบ ภาคเหนือของประเทศไทย โดยเฉพาะจังหวัดน่าน เชียงราย ลำปาง
? แมงภู่คำกับความเชื่อในวัฒนธรรมไทย
“หากบ้านใดมีแมงภู่คำมาเยือน เชื่อว่าจะนำ โชคลาภ และ ความรุ่งเรือง มาสู่เจ้าของบ้าน”
ในชาวล้านนา แมงภู่คำ ยังถูกใช้เป็น ของฝาก, เครื่องรางนำโชค, หรือแม้แต่ ตราสัญลักษณ์ขององค์ความรู้ท้องถิ่น เพราะมีความเชื่อว่าแมงภู่คำเป็นสัตว์ที่สื่อถึง “พลังแห่งแสงทอง” และ “ความมั่นคงทางจิตใจ”
นอกจากนี้ ยังมีการนำไปประดับตกแต่งในงานหัตถกรรมพื้นบ้าน เช่น งานเครื่องเงิน, งานผ้า, หรือ เครื่องประดับเงินแท้ เพื่อเสริมความขลังและคุณค่าทางวัฒนธรรม
? คุณค่าทางชีวภาพ และการอนุรักษ์
แมงภู่คำเป็นแมลงที่ มีจำนวนลดลงอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศและการล่าเพื่อการค้าในตลาดของฝาก ปัจจุบันจึงมีการรณรงค์ให้ อนุรักษ์แมลงชนิดนี้ และ ไม่จับมาทำของตกแต่งจริง แต่หันมาใช้แบบจำลองแทน
สามารถดูข้อมูลเกี่ยวกับการอนุรักษ์แมลงและสัตว์ป่าที่เสี่ยงสูญพันธุ์ได้ที่ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
❓คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับแมงภู่คำ (Q&A)
Q: แมงภู่คำสามารถพบได้ในภาคกลางหรือไม่?
A: พบได้น้อยมาก เนื่องจากแมงภู่คำชอบอาศัยในพื้นที่ป่าดิบเขาหรือป่าชื้นในภาคเหนือเป็นหลัก
Q: การเลี้ยงแมงภู่คำทำได้หรือไม่?
A: ยังไม่มีการศึกษาที่ชัดเจนเกี่ยวกับการเพาะพันธุ์ แต่โดยธรรมชาติแล้วไม่เหมาะกับการเลี้ยงในที่อยู่อาศัย เพราะต้องการระบบนิเวศเฉพาะ
Q: ทำไมแมงภู่คำถึงถูกนำมาใช้ในงานหัตถกรรมล้านนา?
A: เพราะสีทองที่งดงามของแมงภู่คำสื่อถึงความมั่งคั่ง และเป็นแรงบันดาลใจให้กับศิลปินพื้นบ้านในการออกแบบลวดลายต่าง ๆ
