ประเพณีไทย 4 TRADITION ภาคของไทยรวมเหนือกลางใต้เกิดขึ้นใหม่ๆ

02/12/2024

Click to rate this post!

[Total: 344 Average: 5]

ในหน้านี้

ประเพณีไทย

ประเพณีไทย

ประเพณี คืออะไร นิยามความหมายของประเพณีไทย คือ ระเบียบแบบแผนที่ถูกที่ควรในทางปฏิบัติที่ทุกคนล้วนเห็นว่าดี และเป็นที่ยอมรับของผู้คนส่วนใหญ่ นำหลักระเบียบแบบแผนนั้นมาปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา อีกทั้งยังรวมถึงความเชื่อ ,ความคิด ,การกระทำ ,ค่านิยม ,ทัศคติ ,ศีลธรรมจริยธรรม ,จารีต ,วัฒนธรรม และการประกอบพิธีกรรมที่มีมาตั้งแต่ยุคสมัยอดีตสืบเนื่องกันมาเรื่อยๆ จนถึงยุคสมัยปัจจุบัน

ประเพณีไทยมีอะไรบ้าง ?

วัฒนธรรม ประเพณีไทย 4 ภาค

หากพูดถึงประเพณีที่ได้รับอิทธิพลจากความเชื่อในเรื่องลี้ลับหรืออำนาจเหนือมนุษย์ ก็มีเรื่องเล่าขานเป็นจำนวนมาก ซึ่งบางเรื่องที่เล่าขานสืบต่อกันมาก็มีเรื่องของพระพุทธเจ้าแฝงอยู่ในเรื่องนั้นด้วย หรือเรื่องเกี่ยวกับฟ้าดินอากาศที่สามารถดลบันดาลตามคำขอของคนได้ก็มีเช่นกัน อาทิเช่น ขอพลังเหนืออำนาจจากฟ้าให้ฝนตก หรือขอพลังเหนืออำนาจจากฟ้าให้ฝนหยุดตก เป็นต้น (ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความเชื่อส่วนบุคคล) และพจนานุกรมภาษาไทยฉบับราชบัณฑิตยสถานได้ให้นิยามของคำว่าประเพณีของไทยไว้ว่า ‘ขนบธรรมเนียมแบบแผน’

พระราชบัญญัติ วัฒนธรรมแห่งชาติพุทธศักราช 2485 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2486 ได้ให้ความหมายของวัฒนธรรมไว้ดังนี้

วัฒนธรรม คือ ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้าของชาติ และศีลธรรมอันดีของประชาชน

วัฒนธรรมจึงเป็นลักษณะพฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์ซึ่งเป็นวิถีชีวิตของมนุษย์ ทั้งบุคคลและสังคมที่ได้วิวัฒนาการต่อเนื่องมาอย่างมีแบบแผน แต่อย่างไรก็ดีมนุษย์นั้นไม่ได้เกาะกลุ่มอยู่เฉพาะในสังคมของตนเอง ได้มีความสัมพันธ์ติดต่อกับสังคมต่างๆ ซึ่งอาจอยู่ใกล้ชิดมีพรมแดนติดต่อกัน หรือยู่ปะปนในสถานที่เดียวกันหรือ การที่ชนชาติหนึ่งตกอยู่ใต้การปกครองของชนชาติหนึ่ง มนุษย์เป็นผู้รู้จักเปลี่ยนแปลงปรับปรุงสิ่งต่าง ๆ จึงนำเอาวัฒนธรรมที่เห็นจากได้สัมพันธ์ติดต่อมาใช้โดยอาจรับมาเพิ่มเติมเป็นวัฒนธรรมของตนเองโดยตรงหรือนำเอามาดัดแปลงแก้ไขให้สอดคล้องเหมาะสมกับสภาพวัฒนธรรมที่มีอยู่เดิม

ประเพณีต่างๆ ในประเทศไทยหากแบ่งตามหลักอย่างเป็นทางการจะสามารถแบ่งออกเป็น 6 ภูมิภาค ประกอบด้วย ภาคเหนือ ,ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ,ภาคตะวันตก ,ภาคกลาง ,ภาคตะวันออก และภาคใต้ แต่ส่วนใหญ่แล้วมักจะแบ่งกลุ่มตามลักษณะประเพณีวัฒนธรรมที่คล้ายกันแบบกว้างๆ กล่าวคือมีการรวมภูมิภาคให้เหลือเพียง 4 ภูมิภาค โดยจัดแบ่งดังนี้ วัฒนธรรมไทย 20 ตัวอย่าง

ภาคเหนือ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ภาคกลาง : จะรวมภาคตะวันตกและภาคตะวันออกเข้าไปด้วย
ภาคใต้

ประเพณีไทย 4 TRADITION ภาคของไทยรวมเหนือกลางใต้เกิดขึ้นใหม่ๆ 3

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณีทานขันข้าว
ประเพณีปอยส่างลอง(งานบวชลูกแก้ว)
ประเพณีสลากภัต
ประเพณียี่เป็ง
ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ
ประเพณีฟ้อนผีปู่ย่า
ประเพณีจุดบ้องไฟ
ประเพณีพิธีสู่ขวัญวัวควาย
ประเพณีแห่นางแมว
ประเพณีเวียนเทียนกลางน้ำ
ประเพณีอู้สาว
ประเพณีทานหลัวผิงไฟ
ประเพณีขึ้นธาตุเดือนเก้า
ประเพณีแล้อุ๊ป๊ะดะก่า
ประเพณีงานประเพณีนบพระเล่นเพลง
ประเพณีดำหัว
ประเพณีเข้าอินทขีล
ประเพณีแฮกนา (แรกนา)
ประเพณีการปลูกเรือน
ประเพณีสืบชาตา

ประเพณีภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ตัวอย่าง ประเพณีสำคัญของไทยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ประเพณีแห่นางแมว
ประเพณีแห่ผีตาโขน
ประเพณีบุญเบิกฟ้า
ประเพณีบุญผะเหวด
ประเพณีแซนโฎนตา
ประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง
ประเพณีบุญบั้งไฟ
ประเพณีแห่เทียนพรรษา
ประเพณีไหลเรือไฟ
ประเพณีทอดผ้าป่ากลางน้ำ
ประเพณีไหลเรือไฟ
ประเพณีงานเทศกาลไหม และประเพณีผูกเสี่ยว
ประเพณีฮีตสิบสอง
ประเพณีงานฉลองวันแห่งชัยชนะของท้าวสุรนารี
ประเพณีบุญข้าวสาก (บุญเดือนสิบ)
ประเพณีบุญข้าวประดับดิน
ประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง
ประเพณีการแข่งเรือพิมาย
ประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง
ประเพณีบุญผะเหวด

ประเพณีภาคกลาง

ตัวอย่าง ประเพณีสำคัญของไทยในภาคกลาง

ประเพณีกวนข้าวทิพย์
ประเพณีทำขวัญข้าว
ประเพณีโยนบัว
ประเพณีตักบาตรดอกไม้
ประเพณีตักบาตรเทโว
ประเพณีกำฟ้า
ประเพณีเผาเทียนเล่นไฟ
ประเพณีรับบัว
ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ
ประเพณีตักบาตรดอกไม้
ประเพณีการแห่ผ้าห่มองค์พระปฐมเจดีย์
ประเพณีตักบาตรพระร้อย
ประเพณีตรุษจีนปากน้ำโพ
ประเพณีทอดกฐิน
ประเพณีลอยกระทง
ประเพณีวิ่งควาย
ประเพณีการทำบุญโคนไม้
ประเพณีรำพาข้าวสาร
ประเพณีกำฟ้า
ประเพณีทอดพระป่าโจร

ประเพณีภาคใต้

ตัวอย่าง ประเพณีสำคัญของไทยในภาคใต้

ประเพณีกวนข้าวยาคู
ประเพณีให้ทานไฟ
ประเพณีสารทเดือนสิบ
ประเพณีแห่ผ้าขึ้นธาตุ
ประเพณีลากพระ
ประเพณีอาบน้ำคนแก่
ประเพณีสวดด้าน
ประเพณีแห่นางดาน
ประเพณีถือศีลกินเจ
ประเพณียกขันหมากพระปฐม
ประเพณีการแห่นก
ประเพณีการแข่งเรือกอและด้วยฝีพาย
ประเพณีอาบน้ำคนแก่
ประเพณีลอยเรือ
ประเพณีขึ้นถ้ำวัดถ้ำเขาขุนกระทิง
ประเพณีตักบาตรธูปเทียน
ประเพณีแห่พระแข่งเรือ
ประเพณีสารทเดือนสิบ
ประเพณีการแข่งโพน
ประเพณีการเดินเต่า

เราได้รวบรวมประเพณีไทยเพื่อให้ทุกคนได้ศึกษาเบื้องต้น แต่ทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างประเพณีในประเทศไทยส่วนน้อยเท่านั้น ยังมีประเพณีต่างๆ ของไทยที่น่าสนใจให้คุณได้ค้นคว้าถึงประวัติความเป็นมา ความเชื่อส่วนบุคคล ความลี้ลับ ส่งผลให้ประเพณีไทยมีความน่าค้นหา น่าพิศวง และน่าสนุกยิ่งขึ้น

ประเพณีวัฒนธรรมไทยมีอะไรบ้าง

ขอยกตัวอย่างประวัติความเป็นมาของประเพณีในประเทศไทยแต่ละภูมิภาค เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อ ความศรัทธาของผู้คนในแต่ละภูมิภาคที่มีความแตกต่างกัน และได้สืบทอดการปฏิบัติประเพณีนั้น ๆ จากรุ่นสู่รุ่น

ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ

ความเป็นมาประเพณีอุ้มพระดำน้ำของภาคเหนือ

เมื่อราวประมาณ 400 ปีก่อน เหล่าชาวบ้านได้ออกหาปลาที่แม่น้ำป่าสัก ซึ่งเป็นกิจวัตรที่ทำเป็นประจำทุกวัน อยู่มาวันหนึ่งไม่มีชาวบ้านคนใดสามารถจับปลาได้เลยสักตัว หลังจากนั้นได้เกิดเหตุการณ์ประหลาดขึ้น อยู่ดีๆ บริเวณน้ำที่มักจะไหลหลากกลับหยุดนิ่ง ปรากฏขึ้นเป็นพรายน้ำผุดขึ้นมาพร้อมกับพระพุทธรูปองค์หนึ่ง จากนั้นชาวบ้านจึงนำพะพุทธรูปนั้นไปประดิษฐานไว้ที่วัดไตรภูมิ บูชาให้เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดเพชรบูรณ์ และได้มีการจัดประเพณีอุ้มพระดำน้ำนี้ขึ้นทุกปีในวันแรมสิบห้าค่ำเดือนสิบ เพื่อเป็นการบูชาสักการะหนองน้ำให้มีความอุดมสมบูรณ์ และได้มีการสืบเนื่องการปฏิบัติประเพณีนี้จนมาถึงปัจจุบัน

ประเพณีแห่นางแมว

ความเป็นมาประเพณีแห่นางแมวของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ด้วยความเชื่อที่ว่าสาเหตุที่ฝนไม่ตกมีหลายปัจจัยอาจเป็นเพราะ ฟ้าดินมีการเปลี่ยนแปลง ,ประชาชนไม่ปฏิบัติตามศีลธรรม หรือเจ้าเมืองหรือผู้ปกครองเมืองไม่อยู่ในทศพิธราชธรรม ทำให้ฟ้าดินลงโทษส่งผลให้ฝนไม่ตกตามฤดูกาลหรือฝนไม่ตกเป็นระยะเวลาที่ยาวนาน ผืนดินแห้งแล้งทำการเพาะปลูกไม่ขึ้นเพราะขาดน้ำที่จะมาหล่อเลี้ยงนาไร่ นาสวน ชาวบ้านจึงมีความคิดที่ว่าแมวเป็นสัตว์ที่กลัวน้ำ กลัวฝน แมวจะร้องทันทีหากโดนน้ำ เลยนำแมวมาแห่เพื่อแก้เคล็ด เพราะเชื่อว่าหากฝนตกแมวจะร้องทันที จึงนำแมวมาแห่และสาดน้ำใส่ทำให้แมวร้องสุดเสียงหลังจากนั้น 3-7 วันฝนจะตกตามคำร้องขอ ก่อให้เกิดเป็นประเพณีแห่นางแมว แต่ในปัจจุบันมีเทคโนโลยีอย่างฝนเทียมทำให้ไม่ค่อยได้พบเห็นการประเพณีแห่นางแมวในสังคมไทยสักเท่าไหร่

ประเพณีทำขวัญข้าว

ความเป็นมาประเพณีทำขวัญข้าวของภาคกลาง

ถือเป็นพิธีกรรมที่ชาวไร่ ชาวนาต่างมีความเชื่อที่ว่า การบูชาแม่โพสพหรือทำพิธีกรรมทำขวัญข้าว จะเป็นสิริมงคลให้กับพื้นไร่ พื้นนาให้ความอุดมสมบูรณ์ เพาะปลูกง่าย มีผลผลิตที่ดีงาม อีกทั้งยังเชื่อว่าแม่โพสพยังคอยคุ้มครองให้การทำไร่ ทำนาปราศจากโรคภัยจากศัตรูต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นแมลงหรือภัยจากธรรมชาติอีกด้วย ประเพณีทำขวัญข้าวนี้ยังถือเป็นประเพณีที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของชาวไร่ ชาวนา เป็นขวัญและกำลังใจให้มีพลังกำลังในการเพาะปลูกต่อไป

ประเพณีกวนข้าวยาคู

ความเป็นมาประเพณีกวนข้าวยาคูของภาคใต้

มีความเชื่อที่ว่า ในพุทธประวัตินางสุชาดาได้ถวายข้าวมธุปายาสยาคูให้แก่พระพุทธเจ้า หลังพระพุทธเจ้าเสวยก็ทรงบรรลุอภิสัมโพธิญาณ ชาวไทยจึงมีความเชื่อว่าข้าวยาคูเป็นอาหารทิพย์ ผู้ใดได้กินจะมีสมองที่เป็นเลิศ ,สติปัญญาดี ,ขจัดโรคร้าย ,อายุยืนยาน อีกทั้งยังสมความปรารถนาในทุกๆ เรื่องที่หวังอีกด้วย

และนี่เป็นตัวอย่างประวัติความเป็นมาของประ เพณีไทยต่างๆ ในแต่ละภูมิภาค จะเห็นได้ว่าประ เพณีไทยนั้น นอกจากการปฏิบัติที่สืบเนื่องกันมา ก็ยังมีความเชื่อที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งความเชื่อต่างๆ เป็นเพียงความเชื่อส่วนบุคคลเพียงเท่านั้น ควรใช้วิจารณญาณในการอ่านข้อมูล แต่ประเพณี ไทยทั้งหมดล้วนมีเจตนาที่ดีที่อยากให้คนรุ่นหลังได้ปฏิบัติตามและรักษาประเพณีที่ดีงามไปชั่วรุ่นลูกรุ่นหลาน

ในปัจจุบันนี้จึงไม่มีประเทศชาติใดที่มีวัฒนธรรมบริสุทธิ์อย่างแท้จริง แต่จะมีวัฒนธรรมที่มีพื้นฐานมาจากความรู้ ประสบการณ์ที่สังคมตกทอดมาโดยเฉพาะของสังคมนั้น และจากวัฒนธรรมแหล่งอื่นที่เข้ามา

วัฒนธรรมอันดีงามที่สืบทอดต่อกันมานั้น ล้วนแตกต่างกันไปตามความเชื่อ ความผูกพันของผู้คนต่อพุทธศาสนาและการดำรงชีวิตที่สอดประสานกับฤดูกาลและธรรมชาติอย่างชาญฉลาดของชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่นทั่วแผ่นดินไทย เช่น ภาคเหนือ ประเพณีบวชลูกแก้วของคนไตหรือชาวไทยใหญ่ที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ภาคอีสาน ประเพณีบุญบั้งไฟของชาวจังหวัดยโสธร ภาคกลาง ประเพณีทำขวัญข้าวจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ภาคใต้ ประเพณีแห่ผ้าขึ้นธาตุของชาวจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นต้น นอกจากนี้ วัฒนธรรมไทยยังนำมาซึ่งการท่องเทียว เป็นที่รู้จักและประทับใจแก่ชาติอื่นนับเป็นมรดกอันลำค่าที่เราคนไทยควรอนุรักษ์และสืบสานให้ยิ่งใหญ่ตลอดไป