การละ “รัก โลภ โกรธ หลง” อคติทั้ง 4 นี้เป็นความลำเอียงที่เกิดขึ้นในใจของมนุษย์ และเมื่อเกิดขึ้นแล้วก็ย่อมนำความทุกข์มาสู่ใจเรา หลายคนหาทางแก้ไข เพื่อละหรือดับความรู้สึกที่เกิดขึ้น
อคติ 4 คือ สัญชาตญาณที่ถูกโน้มน้าวไปโดยไร้ความเที่ยงธรรม และความเอนเอียงแห่งอารมณ์ที่ผุดขึ้นจากความเหลื่อมล้ำต่ำสูง และช่องว่างในสังคม 4 ประการ
ภาษาอังกฤษคือ Bias ภาษาไทย แปลว่า “ลำเอียง”
ประกอบด้วย : ฉันทาคติ, โทสาคติ, โมหาคติ, ภยาคติ
อคติ 4 เป็นความลำเอียงที่ทำให้เสื่อม ข้อความจาก พระไตรปิฎกแปลไทย ฉบับหลวง พระสุตตันตปิฎก เล่ม 13 อังคุตรนิกาย จตุกกนิบาต จรวรรคที่ 2 อคติสูตรที่ 3 ของพระธรรมคำสั่งสอยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีในตอนหนึ่งว่า
“ดูกรภิกษุทั้งหลาย
การถึงอคติ 4 ประการนี้ 4 ประการเป็นไฉน
บุคคลย่อมถึงฉันทาคติ ย่อมถึงโทสาคติ
ย่อมถึงโมหาคติ ย่อมถึงภยาคติ
ดูกรภิกษุทั้งหลาย”
“การถึงอคติ 4 ประการนี้แลฯ
ผู้ใดประพฤติล่วงธรรม เพราะความรัก ความชัง
ความหลง ความกลัว ยศของผู้นั้นย่อมเสื่อม
เหมือนพระจันทร์ข้างแรมฉะนั้น ฯ”
“ดูกรภิกษุทั้งหลาย
การไม่ถึงอคติ 4 ประการนี้ 4 ประการเป็นไฉน
บุคคลย่อมไม่ถึงฉันทาคติ ย่อมไม่ถึงโทสาคติ
ย่อมไม่ถึงโมหาคติ ย่อมไม่ถึงภยาคติ
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
การไม่ถึงอคติ ประการนี้แลฯ”
“ผู้ใดไม่ประพฤติล่วงธรรม เพราะความรัก ความชัง
ความหลง ความกลัว ยศของผู้นั้นย่อมเต็มเปี่ยม
ดุจพระจันทร์ข้างขึ้น ฉะนั้น ฯ”
พรหมวิหาร 4 คือ คติธรรมความรักเป็นหลักคุณธรรมที่ทำให้ผู้ประพฤติปฏิบัติตามเป็นผู้ประเสริฐ ซึ่งคำว่า “พรหมวิหาร” มีความหมายว่า ธรรมอันเป็นที่อยู่ของพรหม การยึดถือหลักธรรมดังกล่าวจะทำให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข โดยเชื่อว่ามนุษย์จะประเสริฐได้ก็ต่อเมื่อมีคุณธรรม พรหมวิหาร 4 ประกอบด้วยหลักธรรม 4 ข้อ ได้แก่
พรหมวิหาร 4 ไม่ได้เป็นหลักธรรมที่เข้าใจยาก หรือซับซ้อน เป็นหลักปฏิบัติทั่วไปในชีวิตประจำวัน หากปรับเปลี่ยนทัศนคติ และหมั่นสร้างนิสัยความเมตตาปรารถนาดีต่อผู้อื่นเป็นประจำ ทุกคนก็สามารถมีพรหมวิหาร 4 ในใจได้ ส่งผลให้เป็นผู้ที่มีความสุขไม่เกิดความไม่ยุติธรรมหรือกี่เข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง จนไม่รับฟังหรือไม่ยอมรับเหตุผลใดๆ
ความรักกับความหลงมีความแตกต่างกันอย่างไร
ปัจจัยที่เป็นเหตุให้เกิดอคติ มี ๔ อย่าง คือ
อคติ จึงเป็น ความ ลำเอียง สาเหตุหลักของความผิดพลาดในกระบวนการคิด และตัดสินใจของมนุษย์ทุกคนธรรมสำหรับปุถุชนทั่วไป โดยเฉพาะผู้ที่เป็นผู้นำ เป็นหัวหน้า ผู้ที่ทำหน้าที่ฝ่ายปกครอง หรือเป็นข้าราชการ เพราะธรรมเหล่านี้ เป็นสัจจะความจริงที่มักเกิดขึ้นกับบุคคลเหล่านี้ และมีผลอย่างมากต่อการบริหารงาน ต่อการปกครอง และความสงบสุขของสังคม
อคติ มาจากภาษาบาลี คำว่า
ความหมายของคนอคติ เข้าใจง่ายๆ ก็คือ ความไม่ยุติธรรม ความลำเอียง 4 ประการ
คือ ความลำเอียง เพราะชอบพอ รักลำเอียง เกิดความรักทำให้เกิดความไม่ยุติธรรมเข้าข้าง
ฉันทาคติ มาจากคำว่า ฉันทะ + อคติ
ฉันทะ หมายถึง ความชอบใจ หรือ ความพอใจ
ต้องแยกให้ออกระกว่าง ความ รัก ความ หลง
คือ ความลำเอียงเพราะโกรธหรือชิงชัง ไม่รักไม่เข้าข้าง
โทสาคติ มาจากคำว่า โทสะ + อคติ
โทสะ หมายถึง ความโกรธ
คือ ความลำเอียงเพราะหลง หรือ ความลำเอียงเพราะความเขลา หลงอำนาจ
โมหาคติ มาจากคำว่า โมหะ + อคติ
โมหะ หมายถึง ความหลง ความลุ่มหลง
คือ ความลำเอียงเพราะกลัว
ภยาคติ มาจากคำว่า ภยะ + อคติ
ภยะ หมายถึง ความกลัว ความหวาดหวั่น หรือ มักเรียกกลายเป็นศัพท์ว่า ภัย
คนที่ถูกอคติ แปลว่า ครอบงำ ย่อมเป็นคนที่ความคิดเห็นไม่ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม เป็นมิจฉาทิฐิ ทำให้เป็นคนที่มีความพยาบาทในจิตใจ ก่อความวุ่นวายเบียดเบียนผู้อื่นอยู่เสมอ เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของตนเอง โดยจะแสดงอคติในจิตใจออกมาทางวาจา
อคติย่อมทำให้อาชีพที่ทำอยู่เป็นอาชีพทุจริต อคติย่อมทำให้ขวนขวายในสิ่งที่ทุจริตเสมอ จิตใจย่อมหมกมุ่นนึกคิดแต่เรื่องการประพฤติทุจริต แล้วจดจ่อแต่จะทำทุจริตด้วยอำนาจของอคตินั้น คนที่ถูกอคติครอบงำอยู่ ย่อมไม่รู้สึกตัวว่าทำทุจริตดังกล่าวมา ด้วยสำคัญผิดว่าตนได้ทำถูกแล้ว
ใจที่อคติจากความรัก ความโลภ ความโกรธ ความหลง คลายทุกข์ภายในใจได้ด้วยการยอมรับ ตามหลักการใช้ศีล มีสมาธิ และสร้างปัญญาที่จะน้อมนำมาให้เกิดความตื่นรู้ และความสงบในจิตใจ
การแก้ไขตนเองไม่ให้มีอคติเกิดขึ้นในจิตใจ จึงจำเป็นต้องทำตนเองให้เป็นผู้มีสติ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานแนวปฏิบัติเรื่องสติ ไว้ในพระบรมราโชวาทที่พระราชทานแก่สามัคคีสมาคม ในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อวันที่ 16 – 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2520 ความว่า
“ความรู้สึกระลึกได้ว่า อะไรเป็นอะไร หรือเรียกสั้นๆว่า “สติ” นั้น เป็นสิ่งสำคัญที่สุดอย่างหนึ่ง ที่จะทำให้บุคคลหยุดคิดพิจารณาก่อนที่จะทำ จะพูด และแม้แต่จะคิดสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ว่าสิ่งนั้นดีหรือชั่ว มีคุณมีประโยชน์หรือเสียหาย ควรกระทำหรือควรงดเว้นอย่างไร เมื่อยั้งคิดได้ ก็จะช่วยให้พิจารณาทุกสิ่งทุกอย่าง อย่างละเอียดประณีต และสามารถกลั่นกรองเอาสิ่งที่ไม่เป็นสาระ ไม่เป็นประโยชน์ ออกได้หมด คงเหลือเนื้อแท้ที่ถูกต้องและเป็นธรรม ซึ่งเป็นของควรคิดควรพูดควรทำแท้ๆ”
คำค้น : คือ ประการ มีอะไรบ้าง อคติ4 คือ คุณธรรมข้อใด คือ คุณธรรม อคติ4 คือ คืออะไร อคติ4 ความหมาย อคติ4 คือคุณธรรมข้อใด วิบัติ 4 อคติ4 มีอะไรบ้าง อคติ4 ประกอบด้วย อคติ4 หมายถึง อคติ4 คืออะไร สมบัติ 4 หมายถึงอะไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง หมายถึง ประกอบด้วย คือ คุณธรรมในข้อใด คือ คุณธรรมอะไร คือคุณธรรมข้อใด อคติ ๔ ประกอบด้วยอะไรบ้าง และหมายความว่าอย่างไร อคติ ๔ ได้แก่ อคติ4 ประการ คืออะไรและประกอบด้วยอะไรบ้าง การ์ตูน ตัวอย่าง
แหล่งอ้างอิง :
พระไตรปิฎกแปลไทย ฉบับหลวง พระสุตตันตปิฎก เล่ม ๑๓ อังคุตรนิกาย จตุกกนิบาต จรวรรคที่ 2อคติสูตรที่ 3
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม : สำนักพิมพ์ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พ.ศ.2546
thai.luxurysocietyasia.com/klwtt/
https://mgronline.com/dhamma/detail/9570000113423
shopback.co.th/blog/sm-hi-ความรักกับความหลง/
https://www.thairath.co.th/lifestyle/life/2112730
https://board.postjung.com/1049622
อ่านบทความทั้งหมด >>> pangpond.com
การจัดโต๊ะหมู่บูชา ตั้งโต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่บูชาควรหันหน้าไปทางไหน วิธี ตั้ง โต๊ะหมู่บูชา โต๊ะหมู่บูชา ควรหันหน้าไปทางไหน การจัดโต๊ะหมู่บูชา 9 การจัดโต๊ะหมู่บูชา 7 การจัดโต๊ะหมู่บูชา 7 ประกอบด้วย การจัดโต๊ะหมู่บูชาแบบต่างๆ การจัดโต๊ะหมู่บูชาพระและเทพ การจัดโต๊ะหมู่บูชา 5 การจัดโต๊ะหมู่บูชาพระในบ้าน การตั้งโต๊ะหมู่บูชาในงานพิธี
ฝันว่าเข้าส้วมสกปรก ฝันว่าเข้าส้วม ฉี่ ฝันเห็นส้วมนั่งยอง ฝันเห็นส้วม เลขเด็ด ฝันเห็นห้องส้วมหลายห้อง ฝันว่าเข้าห้องน้ำ ไป ถ่าย ฝันว่า กำลัง จะเข้าห้องน้ำ ฝันเห็นส้วมแตก
เวตาลมีลักษณะอย่างไร โครงเรื่องหลักของนิทานเวตาลกล่าวถึงตัวละครเอก 2 ตัวคือใคร เวตาลเรื่องที่10 เวตาล การ์ตูน นิทานเวตาลมีทั้งหมดกี่เรื่อง เวตาลคือ เวตาลเป็นสัญลักษณ์ของสิ่งใด ภาพเวตาล ออนไลน์
เวตาลมีลักษณะอย่างไร นิทาน เวตาล เรื่อง ที่ 10 พร้อมเฉลย ปมปัญหาของนิทานเวตาลเรื่องที่ 10 โครงเรื่องหลักของนิทานเวตาลกล่าวถึงตัวละครเอก 2 ตัวคือใคร นิทานเวตาลเรื่องที่ 10 ให้ความรู้ในเรื่องใด นิทานเวตาลเรื่องที่ 10 มีคุณค่าด้านสังคมและวัฒนธรรมอย่างไร แนวคิดสําคัญของนิทานเวตาลเรื่องที่ 10 คืออะไรอธิบายและยกตัวอย่างเหตุการณ์ประกอบ เวตาลมีลักษณะนิสัยอย่างไร ออนไลน์
กลอนสุภาพ 1 บท มีกี่ บาท กลอนสุภาพ 2 บท กลอนสุภาพ 1 บทมีกี่วรรค กลอนสุภาพ 1 บาทมีกี่วรรค กลอนสุภาพบาทที่ 1 เรียกว่าอะไร กลอน 8 มี 9 คําได้ไหม ลักษณะบังคับของกลอนสุภาพ กลอนสุภาพหมายถึง ใกล้ฉัน ออนไลน์
ฝันเห็นส้วมเต็ม ฝันเห็นขี้ตัวเอง ฝันว่าตัวเองนั่งขี้ ฝันว่า ขี้แตก ฝันว่าจับขี้ตัวเอง ฝันเห็น ขี้คนอื่น ฝันว่าขี้แตกใส่กางเกง ฝันเห็น ขี้ในโถส้วม ฝันเห็น ตัวเองถ่ายอุจจาระ เลขเด็ด ข้อควรระวัง