5 รูปแบบ ชนิดของสื่อสารสื่อสารมวลชนไม่แปลกที่คุณไม่รู้?

รูปแบบและชนิดของสื่อสารและสื่อสารมวลชน

สื่อสารเป็นกระบวนการการส่งผ่านข้อมูลหรือข้อความระหว่างบุคคลหรือกลุ่มคนในรูปแบบต่างๆ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลหรือสื่อสารกัน สื่อสารสามารถเป็นได้ในรูปแบบต่างๆ ซึ่งแบ่งออกเป็นสื่อสารและสื่อสารมวลชนได้ดังนี้

1. สื่อสารแบบตัวต่อตัว (Interpersonal Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลสองคนหรือกลุ่มคนเล็กๆ ซึ่งอาจเป็นการสื่อสารโดยตรงหรือผ่านทางสื่อสารที่มีความเป็นส่วนตัว เช่น การพูดคุยเป็นต้น

2. สื่อสารทางการเขียน (Written Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นผ่านทางการเขียนข้อความ เช่น จดหมาย อีเมล รายงาน หรือแผนผังต่างๆ

3. สื่อสารทางเสียง (Verbal Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นผ่านทางการใช้เสียง เช่น การพูดหรือการสนทนาโดยตรง

4. สื่อสารทางภาพ (Visual Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นผ่านทางสื่อที่มีการใช้ภาพเคลื่อนไหว เช่น ภาพวาด ภาพถ่าย วิดีโอ หรือแอนิเมชัน

สื่อสารมวลชน (Mass Communication) เป็นกระบวนการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างผู้ส่งข้อมูลกับกลุ่มคนมหาศาล หรือประชาชนในมวลกว้าง โดยสื่อสารมวลชนมีลักษณะการสื่อสารที่หลากหลายและถูกสร้างขึ้นโดยผู้สื่อข่าว สื่อสารมวลชนสามารถเป็นได้ในรูปแบบต่างๆ เช่น

1. หนังสือพิมพ์ (Newspaper) สื่อสิ่งพิมพ์ที่พิมพ์และจัดพิมพ์ประจำวันหรือประจำสัปดาห์ เผยแพร่ข่าวสารทั่วไปและบทความต่างๆ เพื่อสื่อสารกับผู้อ่านในสังคม

2. วิทยุ (Radio) สื่อสารที่ใช้คลื่นวิทยุในการส่งข้อมูลเสียงไปยังผู้ฟังที่อยู่ในระยะทางที่กว้างขึ้น โดยมีเนื้อหาต่างๆ เช่น ข่าวสาร การพูดคุย รายการเพลง ฯลฯ

3. โทรทัศน์ (Television) สื่อสารที่ใช้ภาพเคลื่อนไหวและเสียงในการส่งข้อมูลไปยังผู้ชม มีเนื้อหาต่างๆ เช่น ข่าวสาร รายการบันเทิง ละคร เป็นต้น

4. อินเทอร์เน็ต (Internet) เป็นสื่อสารที่มีการใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตในการส่งข้อมูลไปยังผู้ใช้งานที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต มีรูปแบบและเนื้อหาหลากหลาย เช่น เว็บไซต์ เว็บบล็อก เครือข่ายสังคมออนไลน์ วิดีโอสตรีมมิ่ง เป็นต้น

5. สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) เป็นสื่อสารที่ใช้เนื้อหาสื่อสารในรูปแบบต่างๆ เช่น ข้อความ รูปภาพ วิดีโอ ที่แบ่งปันผ่านแพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ เช่น เฟสบุ๊ค ทวิตเตอร์ อินสตาแกรม ยูทูป ฯลฯ

สื่อสารและสื่อสารมวลชนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยเชื่อมโยงบุคคลหรือกลุ่มคนในสังคม และส่งเสริมการแลกเปลี่ยนข้อมูล สารสนเทศ และความรู้ให้กับผู้รับสื่อที่สนใจและเป็นประโยชน์

ประเภทของการสื่อสาร 3 ประเภท

มีการจัดประเภทการสื่อสารอยู่หลายแบบ ดังนี้คือ 3 ประเภทหลัก

1. สื่อสัมพันธ์ (Interpersonal Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลสองคนหรือกลุ่มคนเล็ก ๆ โดยสื่อสารในลักษณะนี้มีการแลกเปลี่ยนข้อมูลโดยตรงระหว่างบุคคล ซึ่งอาจเป็นการพูดคุยเป็นต้น

2. สื่อมวลชน (Mass Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างผู้ส่งข้อมูลกับกลุ่มคนมหาศาลหรือประชาชนในมวลกว้าง โดยสื่อสารมวลชนมีลักษณะการสื่อสารที่หลากหลายและถูกสร้างขึ้นโดยผู้สื่อข่าว สื่อมวลชนรวมถึงสื่อเชิงพาณิชย์เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต ฯลฯ

3. สื่อเข้าถึงมวลชน (Mass Media) เป็นรูปแบบของสื่อสารที่มีการส่งผ่านข้อมูลหรือข้อความไปยังกลุ่มคนมหาศาลหรือประชาชนในมวลกว้าง ซึ่งสื่อเข้าถึงมวลชนรวมถึงสื่อที่ใช้ในการกระจายข้อมูลในรูปแบบต่าง ๆ เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต โซเชียลมีเดีย เกมวิดีโอ ฯลฯ

ประเภทการสื่อสารมีกี่แบบ

การสื่อสารมีหลายแบบ แต่จากการจัดประเภทอย่างกว้างขวาง สามารถแบ่งประเภทการสื่อสารได้เป็น 4 ประเภทหลัก ดังนี้

1. สื่อสัมพันธ์ (Interpersonal Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลสองคนหรือกลุ่มคนเล็ก ๆ โดยสื่อสารในลักษณะนี้มีการแลกเปลี่ยนข้อมูลโดยตรงระหว่างบุคคล ซึ่งอาจเป็นการพูดคุยเป็นต้น

2. สื่อมวลชน (Mass Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างผู้ส่งข้อมูลกับกลุ่มคนมหาศาลหรือประชาชนในมวลกว้าง โดยสื่อสารมวลชนมีลักษณะการสื่อสารที่หลากหลายและถูกสร้างขึ้นโดยผู้สื่อข่าว สื่อมวลชนรวมถึงสื่อเชิงพาณิชย์เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต ฯลฯ

3. สื่อเข้าถึงมวลชน (Mass Media) เป็นรูปแบบของสื่อสารที่มีการส่งผ่านข้อมูลหรือข้อความไปยังกลุ่มคนมหาศาลหรือประชาชนในมวลกว้าง ซึ่งสื่อเข้าถึงมวลชนรวมถึงสื่อที่ใช้ในการกระจายข้อมูลในรูปแบบต่าง ๆ เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต โซเชียลมีเดีย เกมวิดีโอ ฯลฯ

4. การสื่อสารองค์กร (Organizational Communication) เป็นการสื่อสารภายในองค์กรหรือองค์กรที่มีลักษณะการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างองค์กร การสื่อสารในลักษณะนี้เกี่ยวข้องกับการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างพนักงานในองค์กร รวมถึงการสื่อสารในการบริหารจัดการ การสื่อสารภายนอกองค์กรกับผู้เกี่ยวข้องภายนอกองค์กร เช่น การประชุม การส่งเอกสาร การใช้เทคโนโลยีสื่อสารภายในองค์กร ฯลฯ

คำจำกัดความของการจัดประเภทการสื่อสารอาจแตกต่างกันไปในแต่ละทฤษฎีหรือมุมมอง แต่เพื่อความกระชับในขอบเขตของคำตอบ ข้าพเจ้าได้รวมเอาประเภทการสื่อสารที่สำคัญและแพร่หลายมาเป็น 4 ประเภทหลักตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น

รูปแบบการสื่อสาร

รูปแบบการสื่อสารอาจแบ่งออกเป็นหลายรูปแบบตามลักษณะและช่องทางการสื่อสารต่าง ๆ ดังนี้

1. การสื่อสารด้วยเสียง (Oral Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้เสียงเป็นสื่อกลาง เช่น การพูด การฟัง การโต้ตอบโดยเสียง เป็นต้น รูปแบบการสื่อสารด้วยเสียงสามารถเป็นได้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การสนทนาโดยตรง การประชุม การนำเสนอ

2. การสื่อสารทางเขียน (Written Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้เขียนเป็นสื่อกลาง เช่น จดหมาย อีเมล รายงาน โปรแกรม เอกสารเอกสาร เป็นต้น

3. การสื่อสารทางภาพ (Visual Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้ภาพเป็นสื่อกลาง เช่น ภาพวาด ภาพถ่าย ภาพประกอบ แผนภูมิ แผนผัง ฯลฯ รูปแบบการสื่อสารทางภาพสามารถใช้เพื่อเสริมความหมายและความเข้าใจในการสื่อสาร

4. การสื่อสารทางการกระทำ (Action Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นผ่านการกระทำหรือการดำเนินการ เช่น ภาษากาย การใช้สัญญาณทางต่าง ๆ เพื่อสื่อสาร เช่น การขยับมือ การทักทาย การเคลื่อนไหว เป็นต้น

5. การสื่อสารทางเทคโนโลยี (Technological Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้เทคโนโลยีเป็นสื่อกลาง เช่น โทรศัพท์ วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต โซเชียลมีเดีย เป็นต้น รูปแบบการสื่อสารทางเทคโนโลยีสามารถเป็นได้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การสนทนาทางโทรศัพท์ การสื่อสารผ่านแชทหรืออีเมล การแชร์สื่อทางสังคมออนไลน์

นอกจากนี้ ยังมีรูปแบบการสื่อสารอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นโดยผสมผสานหรือรูปแบบที่ไม่สามารถจัดประเภทเป็นกลุ่มเดียวได้ โดยขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม บริบท และวัตถุประสงค์ของการสื่อสารในแต่ละกรณี

ระดับการสื่อสาร 6 ระดับ

การสื่อสารสามารถแบ่งระดับการสื่อสารได้หลายรูปแบบ ต่อไปนี้คือ 6 ระดับการสื่อสารที่สำคัญ

1. ระดับการสื่อสารบุคคล (Intrapersonal Communication) เป็นระดับการสื่อสารภายในตัวเอง ซึ่งเกี่ยวข้องกับการคิดและการวิเคราะห์ข้อมูลที่เกิดขึ้นในจิตใจของแต่ละบุคคล เช่น การตัดสินใจ การวางแผน การสร้างความเชื่อมโยงกับตัวเอง

2. ระดับการสื่อสารระหว่างบุคคล (Interpersonal Communication) เป็นระดับการสื่อสารระหว่างบุคคลสองคนหรือกลุ่มคนเล็ก ๆ โดยการสื่อสารในระดับนี้เกี่ยวข้องกับการแลกเปลี่ยนข้อมูลและสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล เช่น การสนทนา การพูดคุย การฟังและการตอบสนอง

3. ระดับการสื่อสารระหว่างกลุ่ม (Group Communication) เป็นระดับการสื่อสารที่เกิดขึ้นในกลุ่มคนที่มีสมาชิกหลายคน โดยการสื่อสารในระดับนี้เน้นการสื่อสารที่มีการแบ่งแยกบทบาทและการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่เข้าใจร่วมกัน เช่น การประชุม การทำงานทีม กลุ่มสนทนา

4. ระดับการสื่อสารระหว่างองค์กร (Organizational Communication) เป็นระดับการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารภายในองค์กร รวมถึงการสื่อสารระหว่างองค์กรกับภายนอกองค์กร เช่น การสื่อสารในการประชุมผู้บริหาร การสื่อสารในทีมงาน การสื่อสารในการแจ้งข่าวสารองค์กร

5. ระดับการสื่อสารระหว่างสังคม (Public Communication) เป็นระดับการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารกับกลุ่มคนในสังคมที่กว้างขึ้น โดยการสื่อสารในระดับนี้มีการใช้สื่อสารมวลชนและสื่อสังคมออนไลน์เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจและผลิตผลสูงสุด เช่น การนำเสนอสาธารณะ การประชาสัมพันธ์ การสื่อสารเพื่อการตลาด

6. ระดับการสื่อสารระดับระหว่างประเทศ (Intercultural Communication) เป็นระดับการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารระหว่างวัฒนธรรมและกลุ่มคนที่มีความแตกต่างกัน เช่น การสื่อสารระหว่างประเทศ การสื่อสารระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ การเจรจาการค้าระหว่างประเทศ

รูป แบบการ สื่อสาร ในองค์กร

ในองค์กร เราสามารถพูดถึงรูปแบบการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารภายในองค์กรได้หลากหลายรูปแบบ ตัวอย่างเช่น

1. การสื่อสารแบบตามลำดับ (Vertical Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างระดับบริหารและพนักงานในระดับต่าง ๆ ภายในองค์กร เช่น การสื่อสารจากผู้บริหารถึงผู้บริหารในระดับสูงสุด หรือการสื่อสารจากผู้บริหารถึงพนักงานในระดับต่ำกว่า

2. การสื่อสารแบบแนวนอน (Horizontal Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลหรือกลุ่มคนที่มีตำแหน่งหรือระดับเดียวกันในองค์กร เช่น การสื่อสารระหว่างพนักงานในฝ่ายต่าง ๆ หรือการสื่อสารระหว่างทีมงาน

3. การสื่อสารแบบเชิงกลุ่ม (Group Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างกลุ่มคนที่มีสมาชิกหลายคน โดยเน้นการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และข้อมูลระหว่างสมาชิกในกลุ่ม เช่น การประชุม การอบรม หรือการทำงานทีม

4. การสื่อสารแบบเครื่องหมาย (Symbolic Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้สัญลักษณ์หรือสัญญาณเป็นสื่อกลาง เช่น การใช้สัญญาณไฟฟ้า สัญลักษณ์ โลโก้ หรือรหัสสีเพื่อสื่อสารข้อมูลหรือความหมายต่าง ๆ

5. การสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Communication) เป็นการสื่อสารที่ใช้เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์เป็นสื่อกลาง เช่น อีเมล การสื่อสารผ่านแชท การสื่อสารผ่านโปรแกรมสื่อสาร ฯลฯ

6. การสื่อสารบนแพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media Communication) เป็นการสื่อสารที่เกิดขึ้นผ่านแพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ เช่น เฟสบุ๊ค ทวิตเตอร์ อินสตาแกรม หรือโพรไฟล์ธุรกิจ เป็นต้น ที่ช่วยสื่อสารและแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างสมาชิกในองค์กรและภายนอกองค์กร

การสื่อสารมวลชน

การสื่อสารมวลชนเป็นกระบวนการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างผู้สื่อข่าวหรือสื่อมวลชนกับกลุ่มคนมหาศาลหรือประชาชนในมวลกว้าง การสื่อสารมวลชนมีลักษณะการสื่อสารที่หลากหลายและถูกสร้างขึ้นโดยผู้สื่อข่าว และสื่อมวลชนเพื่อสร้างความรู้ และแลกเปลี่ยนข้อมูลให้กับผู้รับสื่อที่สนใจและเป็นประโยชน์

การสื่อสารมวลชนสามารถเป็นได้ในรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งประกอบไปด้วย

1. หนังสือพิมพ์ (Newspapers) เป็นสื่อมวลชนที่พิมพ์และจัดพิมพ์ประจำวันหรือประจำสัปดาห์ เผยแพร่ข่าวสารทั่วไปและบทความต่าง ๆ เพื่อสื่อสารกับผู้อ่านในสังคม นับเป็นสื่อมวลชนที่มีอยู่ตั้งแต่อดีตและยังคงมีผลต่อสังคมในปัจจุบัน

2. วิทยุ (Radio) เป็นสื่อมวลชนที่ใช้คลื่นวิทยุในการส่งข้อมูลเสียงไปยังผู้ฟังที่อยู่ในระยะทางที่กว้างขึ้น มีเนื้อหาต่าง ๆ เช่น ข่าวสาร การพูดคุย รายการเพลง ฯลฯ วิทยุยังเป็นสื่อที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายในทุกภาคของโลก

3. โทรทัศน์ (Television) เป็นสื่อมวลชนที่ใช้ภาพเคลื่อนไหวและเสียงในการส่งข้อมูลไปยังผู้ชม มีเนื้อหาต่าง ๆ เช่น ข่าวสาร รายการบันเทิง ละคร ฯลฯ โทรทัศน์เป็นสื่อที่มีความนิยมและสามารถสร้างผลกระทบให้กับสังคมได้อย่างมากในหลาย ๆ ด้าน

4. อินเทอร์เน็ต (Internet) เป็นสื่อมวลชนที่มีการใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตในการส่งข้อมูลไปยังผู้ใช้งานที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต มีรูปแบบและเนื้อหาหลากหลาย เช่น เว็บไซต์ เว็บบล็อก เครือข่ายสังคมออนไลน์ วิดีโอสตรีมมิ่ง เป็นต้น อินเทอร์เน็ตช่วยสร้างการแลกเปลี่ยนข้อมูลและความรู้ได้อย่างรวดเร็วและกว้างขวาง

5. สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) เป็นสื่อมวลชนที่ใช้เนื้อหาสื่อสารในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ข้อความ รูปภาพ วิดีโอ ที่แบ่งปันผ่านแพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ เช่น เฟสบุ๊ค ทวิตเตอร์ อินสตาแกรม หรือโพรไฟล์ธุรกิจ สื่อสังคมออนไลน์มีผลกระทบใหญ่ต่อการสื่อสารและการเชื่อมโยงกับผู้ใช้ทั่วโลก

6. สื่ออื่น ๆ นอกจากสื่อมวลชนที่ได้กล่าวมาแล้ว ยังมีรูปแบบอื่น ๆ ของสื่อมวลชนที่มีผลกระทบในสังคม เช่น หนังสือดีวีดี ซีดี วิทยุอินเตอร์เน็ต หรือแอพพลิเคชันที่ให้บริการสื่อสารและข้อมูลต่าง ๆ

การสื่อสารมวลชนมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้ และเพิ่มข้อมูลสารสนเทศให้กับผู้รับสื่อที่สนใจ และมีผลกระทบต่อการตัดสินใจ การเชื่อมโยงกับกลุ่มคน และการรู้สึกต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคม

อ่านบทความทั้งหมด >>> pangpond.com