5 ชนิดของเงินปันผล วิธีนี้ไม่เคยมีใครบอกคุณ?
ชนิดของเงินปันผล
ชนิดของเงินปันผลและการบันทึกบัญชี
จำนวนเงินปันผลที่บริษัทจะจ่ายนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนกำไรที่สะสมเอาไว้ได้แก่ กำไรสะสม หรือขึ้นอยู่กับรายการเกี่ยวกับทุนบางรายการ เช่น ทุนที่ได้รับจากการบริจาค (Donated Capital) หรือส่วนเกินมูลค่าหุ้น (Additional Paid-In Capital) ผู้ถือหุ้นคาดหวังว่าบริษัทที่เขาถือหุ้นอยู่ดำเนินงานประสบผลสำเร็จและได้จัดแบ่งส่วนหนึ่งของกำไรกลับมาให้ ในกรณีที่มิได้จ่ายเงินปันผลจากกำไรสะสม จะต้องมีการเปิดเผยอย่างเพียงพอ เพื่อผู้ถือหุ้นจะได้ทราบถึงแหล่งที่มาของเงินปันผลชนิดนั้น
ชนิด ประเภท ของเงินปันผล มี 5 ชนิด คือ
- เงินสดปันผล (Cash Dividends)
- เงินปันผลเป็นสินทรัพย์อื่นนอกจากเงินสด (Property Dividends)
- เงินปันผลเป็นตั๋วเงิน (Scrip Dividends)
- เงินปันผลที่จ่ายเพื่อการคืนทุน (Liquidating Dividends)
- หุ้นปันผล (Stock Dividends)
ชนิดของเงินปันผล
ชนิดของเงินปันผล โดยปกติเงินปันผลมักจะจ่ายเป็นเงินสดแต่บางครั้งเงินปันผลอาจจะอยู่ในรูปของสินทรัพย์อื่นๆ เช่น หุ้นสามัญ ตั๋วเงิน เป็นต้น เงินปันผลทุกชนิดยกเว้นหุ้นปันผลจะทำให้ส่วนของผู้ถือหุ้นลดลง เนื่องจากการจ่ายเงินปันผลทำให้สินทรัพย์อย่างใดอย่างหนึ่งของกิจการลดลง สำหรับหุ้นปันผลนั้น เมื่อบริษัทประกาศจ่ายหุ้นปันผลสินทรัพย์ของบริษัทมิได้ลดลงแต่อย่างใดและหนี้สินของกิจการก็มิได้เพิ่มขึ้น บริษัทเพียงแต่ออกหุ้นเพิ่มให้แก่ผู้ถือหุ้นแต่ละคนมีอยู่ในบริษัท ผู้ถือหุ้นแต่ละคนจะได้รับจำนวนหุ้นที่เพิ่มขึ้นแต่เพียงอย่างเดียว รายละเอียดของเงินปันผลแต่ละชนิดมีดังต่อไปนี้
- เงินสดปันผล เมื่อคณะกรรมการบริษัทและที่ประชุมผู้ถือหุ้นมีมติให้มีการจ่ายเงินปันผล บริษัทจะประกาศจ่ายเงินปันผล โดยปกติบริษัทมักจะจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด เมื่อประกาศจ่ายเงินปันผลบริษัทจะยังไม่จ่ายเงินทันทีเนื่องจากจะต้องจัดทำทะเบียนผู้ถือหุ้นให้เรียบร้อยเสียก่อน เช่น บริษัทประกาศจ่ายเงินปันผลเมื่อวันที่ 10 มกราคม โดยจะจ่ายเงินปันผลในวันที่ 5 กุมภาพันธ์ ให้แก่ผู้ถือหุ้นที่มีชื่อปรากฏอยู่ในทะเบียนผู้ถือหุ้น ณ วันที่ 25 มกราคม
ระหว่างวันที่ 10-25 มกราคมนั้น หากมีการซื้อขายหุ้นจะต้องจัดการโอนหุ้นกันให้เรียบร้อย ระหว่างวันที่ 25 มกราคม ถึงวันที่ 5 กุมภาพันธ์ บริษัทจะจัดทำรายชื่อผู้ถือหุ้นซึ่งมีรายชื่ออยู่ในทะเบียนผู้ถือหุ้น ณ วันที่ 25 มกราคม และจัดเตรียมส่งเงินปันผลเป็นเช็คไปให้ผู้ถือหุ้นทางไปรษณีย์
- เงินปันผลเป็นสินทรัพย์อื่นนอกจากเงินสด บริษัทอาจตัดสินใจจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นเป็นสินทรัพย์อย่างอื่นนอกเหนือจากเงินสด เช่น สินค้า ที่ดิน เงินลงทุนในหลักทรัพย์หรือสินทรัพย์ที่ไม่เป็นตัวเงิน (Nonmonetary Assets) อื่นๆ เมื่อมีการประกาศจ่ายเงินปันผลเป็นสินทรัพย์อื่นนอกจากเงินสด มูลค่ายุติธรรมปัจจุบัน (The Current Fair Value) ของสินทรัพย์ที่ไม่เป็นตัวเงินที่ถูกปันผลคือจำนวนเงินที่ถูกปันผลคือจำนวนเงินปันผลที่จะบันทึกบัญชีและในทำนองเดียวกันผู้ถือหุ้นที่ได้รับเงินปันผลเป็นสินทรัพย์ที่ไม่เป็นตัวเงินจะบันทึกจำนวนเงินปันผลรับตามมูลค่ายุติธรรมปัจจุบันของสินทรัพย์ที่ได้รับ
การจ่ายเงินปันผลเป็นสินทรัพย์อื่นนอกจากเงินสด (Property Dividends) เป็นการโอนโดยไม่มีการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ที่ไม่เป็นตัวเงินระหว่างกิจการกับผู้เป็นเจ้าของกิจการ APB Opinion No.29 ได้กล่าวถึงหลักการบัญชีเกี่ยวกับเงินปันผลที่ไม่เป็นตัวเงิน (Nonmonetary Dividends) สรุปได้ว่าการโอนสินทรัพย์ที่ไม่เป็นตัวเงินให้แก่ผู้ถือหุ้นหรือกิจการอื่นโดยไม่ใช่การแลกเปลี่ยนกันนั้น ให้บันทึกการโอนนั้นด้วยมูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์ที่โอนและรับรู้กำไรหรือขาดทุนที่เกิดขึ้นจากการโอนสินทรัพย์นั้น
- เงินปันผลเป็นตั๋วเงิน การจ่ายเงินปันผลเป็นตั๋วเงินจะกระทำในขณะที่บริษัทขาดแคลนเงินสด แทนที่บริษัทจะจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสดในขณะนี้ ก็อาจเลื่อนไปจ่ายภายหลังได้ ผู้ถือหุ้นอาจถือตั๋วไว้จนถึงวันครบกำหนดชำระเงินหรืออาจนำไปขายลดแก่สถาบันการเงินได้หากต้องการเงินสดทันที เมื่อประกาศจ่ายเงินปันผลเป็นตั๋วเงิน บริษัทจะเดบิตกำไรสะสมหรือบัญชีเงินปันผลเป็นตั๋วเงินจ่าย (Scrip Dividend Declared) และเครดิตบัญชีเงินปันผลเป็นตั๋วเงินค้างจ่าย (Scrip Dividend Payable) หรือบัญชีตั๋วเงินจ่ายที่ให้แก่ผู้ถือหุ้น (Note Payable To Stockholders) ซึ่งจะแสดงเป็นหนี้สินในงบดุล เมื่อตั๋วเงินครบกำหนด บริษัทจะเดบิตบัญชีเงินปันผลเป็นตั๋วเงินค้างจ่ายและเครดิตบัญชีเงินสด หากตั๋วเงินมีดอกเบี้ย ดอกเบี้ยส่วนนั้นควรจะถือเป็นค่าใช้จ่ายไม่ควรถือเป็นส่วนหนึ่งของการจ่ายเงินปันผล
- เงินปันผลที่จ่ายเพื่อการคืนทุน เงินปันผลที่จ่ายจากทุนส่วนอื่นที่ไม่ใช่กำไรสะสมเรียกว่า เงินปันผลที่จ่ายเพื่อการคืนทุน ซึ่งหมายถึงบริษัทจ่ายคืนการลงทุนของผู้ถือหุ้นมากกว่าจ่ายจากกำไร การจ่ายเงินปันผล ลักษณะนี้อาจจ่ายจากทุนที่ได้จากการบริจาคของบุคคลภายนอก โดยทั่วไปเงินปันผลใดก็ตามที่ไม่ได้จ่ายจากกำไรต้องนำไปหักออกจากส่วนเกินทุนของบริษัท (Corporate Paid-In Capital)
- หุ้นปันผล การจ่ายหุ้นปันผลไม่ทำให้สินทรัพย์เปลี่ยนแปลงเนื่องจากไม่ต้องมีการจ่ายสินทรัพย์ออกไป และผู้ถือหุ้นแต่ละคนมีส่วนได้เสียในกิจการตามสัดส่วนเดิม ราคาตามบัญชีทั้งหมดของกิจการภายหลังจากการออกหุ้นปันผลจะเท่ากับราคาตามบัญชีก่อนประกาศจ่ายหุ้นปันผล แต่ราคาตามบัญชีต่อหุ้นจะลดลงเพราะจำนวนหุ้นที่มีอยู่เพิ่มขึ้น
อ่านบทความทั้งหมด >>> pangpond.com
